Müəllif:Gülbəniz Hüseynli/Banco.az
Donald Trampın yenidən ABŞ prezidenti seçilməsi Çinin iqtisadiyyatına əhəmiyyətli təsirlər göstərə bilər.
Analitiklər hesab edir ki, Trampın əvvəlki prezidentlik dövründə olduğu kimi, bu dəfə də Çinə qarşı sərt iqtisadi siyasət yürütməsi gözlənilir.
Banco.az xəbər verir ki, Donald Trampın seçki kampaniyası zamanı Çindən idxal olunan mallara 60%-ə qədər gömrük rüsumları tətbiq etməyi planlaşdırdığı bildirilirdi. Qeyd olunurdu ki, bu addımın məqsədi ABŞ-ın daxili istehsalını artırmaq və Çinin iqtisadi gücünü məhdudlaşdırmaqdır.
Buna cavab olaraq Çin Xalq Bankı (PBOC) daxili stimullaşdırma paketləri təqdim edərək, iqtisadiyyatı ABŞ-nin tarif siyasətinin mümkün təsirlərindən qorumağa çalışır. Bu tədbirlər arasında valyuta məzənnəsinin sabitliyini təmin etmək və dövlət banklarının ofşor bazarlarda likvidliyi idarə etməsi kimi addımlar yer alır.
Beynəlxalq analitiklər Trampın ikinci prezidentlik dövründə ABŞ-Çin münasibətlərində gərginliyin artacağını proqnozlaşdırırlar. Çin tərəfi isə Trampın seçilməsini rəsmi səviyyədə təbrik edərək, qarşılıqlı hörmət və əməkdaşlıq əsasında münasibətlərin davam edəcəyinə ümid etdiyini bildirib.
Dünya mediası da bu mövzuya xüsusi diqqət ayırıb:
Fransanın "Le Monde" qəzeti Trampın seçilməsini Avropa üçün "daha təhlükəli" bir dövrün başlanğıcı kimi qiymətləndirib. Qəzet Trampın "Amerika əvvəlcə" yanaşmasının çox tərəfli əməkdaşlığa zərər verə biləcəyini vurğulayıb.
Çinin "Global Times" qəzeti Trampın seçilməsini ABŞ-Çin münasibətləri üçün yeni bir dövrün başlanğıcı kimi qiymətləndirib. Qəzet Trampın əvvəlki dövründə olduğu kimi, bu dəfə də Çinə qarşı sərt ticarət siyasəti yürüdə biləcəyini qeyd edib.
Yaponiyanın "The Japan Times" qəzeti isə Trampın Asiya-Sakit Okean regionunda təhlükəsizlik siyasətinin necə dəyişəcəyini müzakirə edib. Qəzet Trampın Şimali Koreya və Çinlə bağlı siyasətinin region üçün əhəmiyyətini vurğulayıb.
Qətərin "Al Jazeera" kanalı Trampın qələbəsini "ABŞ-nin daxili siyasətində qütbləşmənin artması" kimi qiymətləndirib. Kanal Trampın seçicilərin "gözardı edilmiş və məyus" hisslərini istismar edərək qələbə qazandığını bildirib.
İsrailin "The Jerusalem Post" qəzeti isə Trampın qələbəsini "ABŞ-nin İsrailə dəstəyinin güclənməsi" kimi qiymətləndirib. Qəzet Trampın İsrail-Fələstin münaqişəsində İsrailin mövqeyini dəstəkləyəcəyini proqnozlaşdırıb.
Bəs Çin Xalq Bankı yuanın ucuzlaşması məsələsinə necə mane olacaq?
Çin Xalq Bankı (PBOC) yuanın dəyərindəki dəyişikliklərə qarşı müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. Yuanın ucuzlaşması halında PBOC aşağıdakı addımları atır. PBOC hər gün yuanın ABŞ dollarına qarşı rəsmi məzənnəsini müəyyən edir. Bu məzənnə vasitəsilə valyutanın dəyərini tənzimləyir və bazara siqnallar göndərir. Məsələn, PBOC yuanın məzənnəsini gözləniləndən daha güclü səviyyədə təyin edərək, valyutanın dəyər itirməsinin qarşısını almağa çalışır.
Bloomberg isə yazır ki, PBOC valyuta ehtiyatlarından istifadə edərək, yuanın məzənnəsini sabit saxlamağa çalışır. Bu ehtiyatlar vasitəsilə bazara müdaxilə edərək, valyutanın dəyər itirməsinin qarşısını alır. Bu tədbirlər valyutanın sabitliyini təmin etməyə yönəlib.
Yuanın zəifləməsi dünya mediasında və analitiklər arasında geniş müzakirə mövzusudur. Bu prosesin səbəbləri və nəticələri barədə müxtəlif fikirlər irəli sürülür.
Analitiklər yuanın zəifləməsinin əsas səbəbləri arasında aşağıdakı amilləri qeyd edirlər:
ABŞ-Çin ticarət gərginlikləri: ABŞ-nin Çinə qarşı tətbiq etdiyi tariflər və digər iqtisadi təzyiqlər yuanın dəyərinə mənfi təsir göstərir. Bu, Çin mallarının rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün yuanın dəyərinin aşağı salınmasına səbəb ola bilər.
Çin iqtisadiyyatının yavaşlaması: Çin iqtisadiyyatında artım tempinin azalması və daxili tələbin zəifləməsi yuanın dəyərinə təzyiq göstərir. Bu, investorların Çin iqtisadiyyatına olan etimadını azalda bilər.
ABŞ dollarının güclənməsi: ABŞ dollarının qlobal valyuta bazarlarında güclənməsi yuanın zəifləməsinə səbəb olur. Bu, investorların dolları daha cəlbedici hesab etməsi ilə əlaqədardır.
Yuanın zəifləməsinin potensial nəticələri barədə analitiklər vurğulayırlar ki, ixracın artması Çin mallarını xarici bazarlarda daha ucuz edir, bu da ixracın artmasına səbəb ola bilər.
Yuanın zəifləməsi idxal olunan malların qiymətinin artmasına və daxili inflyasiya təzyiqlərinin yüksəlməsinə gətirib çıxara bilər. Valyutanın dəyərinin azalması investorların kapitalını Çindən çıxarmasına səbəb ola bilər ki, bu da maliyyə bazarlarında sabitliyi poza bilər.
Çin Xalq Bankı (PBOC) yuanın məzənnəsini sabit saxlamaq üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. Bunlar arasında gündəlik istinad məzənnəsinin təyini, dövlət bankları vasitəsilə bazara müdaxilə və valyuta ehtiyatlarının istifadəsi yer alır. Məsələn, PBOC yuanın məzənnəsini gözləniləndən daha güclü səviyyədə təyin edərək, valyutanın dəyər itirməsinin qarşısını almağa çalışır. Ümumilikdə, yuanın zəifləməsi qlobal iqtisadiyyata və ticarətə əhəmiyyətli təsirlər göstərə bilər. Bu prosesin davamlılığı və nəticələri dünya iqtisadiyyatının gələcək inkişafı üçün vacib amillərdən biridir.
