Müəllif:Mehin Qasımova/Banco.az
Bank kartlarının tarixi 1958-ci ildən başlayır. Məhz o zaman Bank of America özəl müəssisələr və fiziki şəxslər üçün elektron kredit kartını təqdim etdi.
Yeni hesablaşma sistemi tez bir zamanda populyarlaşdı və yüksək statusa sahib oldu. Lakin kartların tam xidmətini öz üzərinə götürəcək və digər banklara onların verilməsi üçün lisenziya verəcək ayrıca xidmət sisteminin yaradılmasına ehtiyac var idi. Bu təşkilat Bank of America Service Corporation oldu. Lakin seçilmiş ad beynəlxalq miqyasda çox uğursuz oldu . O, vaxtlar kiçik banklardan birində köməkçisi vəzifəsini tutan Dee Hock bu sistemin dünyanın bütün dillərində eyni məna daşıyan qısa və sadə bir adla dəyişdirilməsini təklif etdi. 1976 –ci ildə ilk əməliyyat Visa adlı yeni bir ödəniş sistemindən istifadə etməklə həyata keçirildi.
Banco.az Visa-nın keçdiyi inkişaf yolunu sizə təqdim edir:
Dee Hockun inqilabi ideyaları sayəsində bu gün bütün dünya Visa haqqında bilir. Visa-nın qurulmasında insan bədəni nümunə götürülüb. Bədənimizdə lazımsız orqanlar yoxdur - hamısı eyni dərəcədə vacibdir. Zərərli xarici təsirlər olmadan belə bir orqanizm sonsuza qədər mövcud ola bilər. Bu fikirləri əsas gətirən Dee Hock, özünün icad etdiyi sxemi Chaordic - "xaos + nizam" adlandırdı. Bu prinsip əsasında qurulan sistem həmişə özünü idarə edəcək və dəyişikliklərə asanlıqla uyğunlaşacaqdı. Növbəti vacib addım qərargahdan bütün mümkün bürokratiyanın və total nəzarətin aradan qaldırılması idi. Əvəzində yerli qərarların qəbulunda tam sərbəstlik prinsipi elan edildi. Və o qədər uğurla elan edildi ki, maliyyə sektorunun aparıcı oyunçuları hələ də ona riayət edirlər. Dee Hock əslində qlobal u-ticarətinin yaradılmasına təşəbbüs göstərdi. Başqa sözlə, əməliyyatların vaxt, məkan və ya ödəniş üsuluna istinad etmədən həyata keçirilməsinə imkan verən dünya miqyasında universal ticarət sisteminin təməli qoyuldu. Artıq ödəniş terminallarında kartdan istifadə etməklə 24/7 ödənişlər, eləcə də internetdə onlayn alış-veriş etmək də mümkün oldu. Bu gün Visa dünyanın ən böyük beynəlxalq şirkətlərindən biridir, qlobal ödəniş sistemidir. Visa Inc. tranzaksiya xidmətləri göstərən transmilli şirkət, beynəlxalq ödəniş sistemidir. Mastercard və China Union Pay ilə birlikdə elektron ödəniş əməliyyatları üzrə ilk 3 qlobal liderdir. 2013-cü ildən bəri Dow Jones indeksini formalaşdıran ən yaxşı 30 korporasiya arasında yer alıb. Visa-nın uğurunun sirri həm sadə, həm də dahiyanədir: əsas ofisdən total nəzarətin olmaması, yaradıcı ideyaların yaranması üçün zəhmətlə əlverişli şərait yaradılması. Visa-nın əsas rəqibləri bunlardır: Amerika MasterCard, Çin UnionPay , Hindistan RuPay, Yapon JCB, Rus Mir. 1980-1990-cu illərdə müştərilər üçün ilk elit kartların, yeni smart kartların, qabaqcadan ödənişli kartların, eləcə də dünya üzrə ATM sisteminin təqdimatı baş tutur. 1989- cu ildə Sberbank Visa Assosiasiyasının ilk üzv bankı olur. 2006 –ci ildə Visa Canada, Visa International, Visa USA şirkətlərinin birləşdirilməsi və ümumi ictimai şirkətin Visa Inc-in yaradılması baş tutur. Ümumilikdə, gəlirlər 17,9 milyard dollar təşkil edib ki, bu da ABŞ-da şirkətlər tərəfindən IPO-ların bütün tarixində rekord göstəricidir. 2012-ci ildə VisaNet vasitəsilə bir saniyə ərzində dünyada Visa kartlarından istifadə etməklə 24 000 əməliyyat baş verib. Bu, gündə 130 milyon əməliyyat deməkdir. 2018-ci ildə təşkilat Avropada əvvəlcədən ödənilmiş Bitcoin kartları üçün xidmətin dayandırılması irəli sürdü. Visa 2019-cu ildə Türkmənistanda, 2022-ci ildə isə Rusiya Federasiyasında fəaliyyətini dayandırdı.
Visa-nın bu gün buraxdığı 20 növ kart
1.Elektron- bir sıra əməliyyat məhdudiyyətləri olan ən sadə növdür.
2.Klassik - standart funksiyalar dəsti.
3.Qızıl - sahibinin ödəmə qabiliyyətinə əlavə zəmanətlər, kreditlər və ödənişlər üzrə daha yüksək limitlər.
4.Platinum- eksklüziv təkliflərə çıxışı təmin edən elit kartdır.
5.İmza -xüsusilə zəngin müştərilər üçün bank məhsuludur.
6.Infinite -ən çox ödəmə qabiliyyəti olan sahiblər üçün prestijli kartdır.
7.Qara Kart- "cəmiyyətin zirvəsinə" mənsub olmağın simvolu kimi istifadə edilən şəkil kartıdır.
8.Biznes -kiçik biznes üçün kartlar ailəsidir.
9.Korporativ - orta və böyük biznes üçün bank məhsulları.
10.Kommersiya - şirkətin bütün şöbələrindən istehlak məlumatlarını birləşdirmək imkanı
11.Satınalma - ofis xərclərini ödəmək üçün.
12.Virtual kart - onlayn alış-veriş üçün.
13.Debet - gündəlik xərclər üçün.
14.TravelMoney - vəsaitlərin təhlükəsiz daşınması üçün.
15.Mini Card - brelok kimi istifadə edilə bilən mini kart.
16.Buxx - uşaq və yeniyetmələrin cib xərcləri üçün.
17.Nağd pul- elektron pul kisəsidir.
18. Əmək haqqı - bu kartdan alınan vəsaitlə alınmış əmlakın avtomatik sığortası.
19.Horizon - vəsaitlərin birbaşa kart çipində saxlanması.
20.Yoxlayın - hava daşıyıcıları ilə mil toplamaq.
Nəzərə alın ki, müəyyən növ kartlar dünyanın bütün ölkələrində mövcud deyil.
Bizi sosial şəbəkələrdən izləyin!!
